TREBINJE – Predstavnici opština Istočne Hercegovine i njihovih sindikalnih organizacija danas su u Trebinju izrazili nezadovoljstvo nedavno usvojenim nacrtima Zakona o lokalnoj samoupravi i Zakona o službenicima i namještenicima u njenim organima. Svi su saglasni u jednom – za nerazvijeno područje kao što je Hercegovina, neprihvatljivo je da na hiljadu stanovnika gradske i opštinske uprave mogu da imaju najviše tri zaposlena.
Sekretar SO Ljubinje Vukašin Popović smatra da ovaj zakon, ukoliko bude usvojen, neće biti sprovodiv u praksi, te da će male opštine na ovaj način biti još manje.
– Nacrt više govori o centralizaciji nego decentralizaciji, jer je jedini kriterijum da tri službenika dolaze na hiljadu stanovnika. Sve male opštine, pogotovu nerazvijene i izrazito nerazvijene, kojih u republici ima blizu 30, doći će u problem da će one biti još manje, a više još više. Na 25 službenika koje Ljubinje trenutno ima, bez Vatrogarsne jedinice, moraćemo prihvatiti da to bude 50 posto manje, što će, sa opisom poslova koji proizilaze iz drugih zakonskih rješenja, dovesti do nemogućnosti da ono što je napisano funkcioniše – rekao je Popović.
Zbog toga je, dodaje Popović, osim broja stanovnika kao kriterijum potrebno uzeti i stepen razvijenosti svake lokalne zajednice. Sa njim je saglasan i Radovan Palavestra, načelnik opštine Istočni Mostar koja prema novom zakonu ne može imati više od pet zaposlenih u svojoj upravi, jer ima manje od hiljadu stanovnika.
– Vlada želi da centralizuje izvršnu i zakonodavnu vlast. Hercegovina je poznata kao velika teritorija sa malim brojem stanovnika. Nije dobar broj zaposlenih prema broju stanovnika, jer će male lokalne zajednice biti još manje, a velike još veće. Velike lokalne zajednice povlače veliki novac, a male ne mogu ništa učiniti – kazao je Palavestra.
Dušan Vujović, vršilac dužnosti načelnika Odjeljenja za opštu upravu u Opštini Bileća, smatra da bi šest zaposlenih na hiljadu stanovnika bila prihvatljiva brojka, te da će sve ispod toga biti vrlo teško sprovesti u praksi. Vujović kaže da je problematična i stavka u novom zakonu prema kojoj će lokalne samouprave morati da finansiraju radnike koji budu višak.
– Ne slažemo se sa tim da sav teret padne na lokalne samouprave. Tražićemo da Vlada ili resorno ministarstvo obezbijedi izvor finansiranja za stečeni višak u opštinama lokalne samouprave – jasan je Vujović.
Predstavnici svih opština ističu da je veliki problem i to što se u broj zaposlenih u njihovim administracijama ubrajaju i radnici teritorijalnih vatrogasnih jedinica.
– Samim tim što su uključene vatrogasne jedinice, mi imamo 40 radnika više, što je ukupno 140 zaposlenih koji su trenutno višak. Mi pritom imamo sedam odjeljenja, zatim službu gradonačelnika i skupštinu, a sa tako malo radnika nemoguće je da se obave svi oni zadaci koji stoje pred jedinicom lokalne samouprave – kaže Neđo Ćebedžija, zamjenik gradonačenika Trebinja.
Prema riječima Milanke Šapin, pomoćnice ministra za resor lokalne samouprave u Ministarstvu uprave i samouprave Vlade RS, koja je danas prisustvovala javnoj raspravi u Trebinju, navedeni zakoni trebali bi da stupe na snagu 1. novembra 2016. godine, a rok za usaglašavanje broja zaposlenih je kraj 2017. godine.
– Ovi zakoni isključuju funkcionere u jedinicama lokalne samouprave i ne odnose se na javne ustanove i javna preduzeća čiji su osnivači ili vlasnici jedinice lokalne samouprave. Sredstva za otpremnine zaposlenih koji eventualno budu proglašeni viškom, i druga prava koja imaju u skladu sa Zakonom o radu, biće obezbijeđena u budžetima jedinice lokalne samouprave. Zbog toga je i utvrđen rok do 2017. godine kako bi se u budžetima za 2017. godinu planirala odgovarajuća finansijska sredstva. Cilj ovih zakona je da dođemo do profesionalne i efikasne opštinske i graske uprave – kazala je Šapin.
Prema podacima Ministarstva uprave i lokalne samouprave RS, gradske i opštinske službe na kraju prvog kvartala 2015. godine imale su 5.861 zaposlenog. Rekorder po višku radnika je Trebinje, u čijoj je Gradskoj upravi višak čak 171 radnik. Prva među opštinama je opština Gacko, u kojoj je prekobrojno 127 radnika. Tek nešto bolja situacija je u Bileći, gdje je na opštinskom platnom spisku višak 106 zaposlenih. Manje radnika od dozvoljenog po novom zakonu imaju Gradska uprava Prijedor, u kojoj je trenutni broj zaposlenih manji za 57 i opština Laktaši koja ima sedam radnika manje u odnosu na dozvoljeno. Opštine Istočni Drvar, Istočni Mostar, Kupres i Petrovac imaju manje od 1.000 stanovnika.
Novim zakonom propisani su i novi uslovi za sticanje statusa grada, a to su: najmanje 70.000 stanovnika i da je ta jedinica lokalne samouprave, odnosno opština, u zadnje tri godine po odluci Vlade RS imala status razvijene jedinice lokalne samouprave.
Javne raspave o navedenim zakonima u narednom periodu biće održane u Istočnom Sarajevu, Zvorniku, Bijeljini, Prijedoru, Banjaluci i Doboju.
Jelena Denda
Kakva zabrinutost predstavnika opština kada su oni u pitanju, čast izuzecima većina zaposlenih u opštinama samo stvara guzvu i prima platu na račun građana. Primjer opštine Nevesinje više nego dovoljan, radi preko 100 ljudi u opštini, većinu zaposlio načelnik Šiljegović za svoga mandata bez potrebe i mimo zakona i sada će reći ne valja zakon, Treba smanjiti broj zaposlenih prema stvarnim potrebama, a sredstva koja se uštede usmjeriti na otvaranje fabrika i zaposlenje građana koji žive u siromaštvu. Opštinari treba da se trude da zaposle građane a ne da samo gledaju sebe i svoje.