“Posmatrano sa kriminološkog aspekta, MUP RS znalački manipuliše podacima ili pak nije upoznat sa činjenicom da smanjenje broja krivičnih djela, takođe, kao težište aktivnosti MUP-a u 2015. godini, nužno ne znači i bolji rad ove policijske agencije. “
Prvi kvartal svake godine rezervisan je za podnošenje izvještaja o radu brojnih institucija, pa će tako i Ministarstvo unutrašnjih poslova Republike Srpske svoj Izvještaj o radu u 2015. godini podnijeti Narodnoj skupštini Republike Srpske na 11. redovnoj sjednici.
Uvidom u Izvještaj i laici za ovu materiju s pravom će reći da je on formom i sadržinom sasvim korektan, oni koji bar malo poznaju metodologiju slobodno mogu istaći da je i sa metodološkog aspekta zadovoljavajući, a takođe je i statistički solidno prezentovan. Međutim, u pogledu objašnjenja kretanja i razumijevanja kriminaliteta, kao kriminolog, ne mogu se složiti da je to u izvještaju ispravno interpretirano, pa ću u daljem tekstu pokušati da ukažem na najuočljivije stvari.
Iako bi povećanje stepena bezbjednosti učesnika u saobraćaju na putevima u Republici Srpskoj, koje je u Izvještaju istaknuto kao jedno od težišta aktivnosti MUP-a u 2015. godini, trebalo značiti smanjenje broja saobraćajnih nezgoda, ali i broja poginulih i povrijeđenih u 2015. godini u odnosu na 2014. godinu, statistika nam govori da se to nije dogodilo već da je broj saobraćajnih nezgoda u 2015. godini veći za 719 (8,4%), poginulih za 21 (14,5), teže povrijeđenih za 120 (19%), a lakše povrijeđenih za 350 (14,6%). Iz ovoga je vidljivo da aktivnosti MUP-a RS u 2015. godini kada je u pitanju bezbjednost saobraćaja nisu dale pozitivan rezultat i da bi trebalo ozbiljno pristupiti iznalaženju rješenja za kršenje saobraćajnih propisa u vidu neprilagođene brzine, koja je u 53,3% slučajeva uzrok saobraćajnih nesreća sa poginulim i teško povrijeđenim.
Posmatrano sa kriminološkog aspekta, MUP RS znalački manipuliše podacima ili pak nije upoznat sa činjenicom da smanjenje broja krivičnih djela, takođe, kao težište aktivnosti MUP-a u 2015. godini, nužno ne znači i bolji rad ove policijske agencije. Policijske agencije u razvijenim zemljama svijeta podatke o smanjenju broja krivičnih djela porede sa podacima o procjeni tzv. tamne brojke kriminaliteta, to jeste kriminaliteta koji iz ovih ili onih razloga nije prijavljen. Tek nakon ovih analiza mogu se donositi zaključci o (ne)radu policijskih agencija. Naravno, MUP RS ne iznosi ove podatke jer ili ne provode ovakva istraživanja ili su njihovi rezultati poražavajući, pa je tako vrlo moguće da je smanjenje broja krivičnih djela uzrokovano boljim prikrivanjem izvršenih krivičnih djela od strane kriminalaca, neprijavljivanjem krivičnih djela od strane građana zbog nepovjerenja u policiju, te zbog (ne)rada policije. MUP-u je bitno javnost, u vidu marketinga, obradovati statističkim smanjenjem kriminaliteta, a šta je stvarni uzrok toga, u pravilu, niko neće pitati.
Zanimljiv je i broj krivičnih djela privrednog kriminaliteta u 2015. godini, koji je za 172 veći u odnosu na 2014. godinu. Reklo bi se da rad MUP-a RS daje neke rezultate jer se povećava broj otkrivenih krivičnih djela privrednog kriminaliteta, ali, gledajući njihovu strukturu, broj onih koja se kvalifikuju kao teža (Zloupotreba službenog položaja ili ovlašćenja, Nesavjesno privredno poslovanje, Poslovne prevare, Pranje novca…) značajno je manji u 2015. u odnosu na 2014. godinu, što nikako ne ide u prilog dobrom radu MUP-a. Kada se istakne da je za cijelu 2015. godinu evidentirano svega 722 krivična djela privrednog kriminaliteta, u poređenju sa katastrofalnom privrednom situacijom u Republici Srpskoj, nadležni se svakako trebaju zapitati koliko je dobar rad MUP-a u ovoj oblasti.
Nemoguće je ne pomenuti teroristički napad u Zvorniku od 27.04.2015. godine, koji se provlači kroz cijeli Izvještaj o radu MUP-a RS u 2015. godini, jer ukoliko su istinite informacije iz medija da je na mogući teroristički napad upozoreno čak pola godine prije njegove realizacije postavlja se pitanje zašto nije ispitana odgovornost nadležnih u smislu njegovog sprečavanja?!
Na koncu se može konstatovati da je Ministarstvu unutrašnjih poslova Republike Srpske kod izrade ovakvih izvještaja potrebno više struke, a manje politike i marketinga, jer subjektivno i političko prestavljanje ovako ozbiljnih izvještaja neće donijeti boljitak.
Slobodan Golubović, kriminolog
