Danas je u sjedištu Elektroprivrede Republike Srpske u Trebinju održan sastanak Petra Đokića, ministra energetike i rudarstva Republike Srpske i Saše Mujovića, ministra energetike i rudarstva Crne Gore. Sastanku su prisustvovali i predstavnici dvije Elektroprivrede (EPCG i EPRS). Ono što je današnji sastanak svakako obilježilo je dogovor da se Opštini Nikšić nakon 30 godina ponovo počne isplaćivati naknada za Bilećko jezero koja će, prema riječima ministra Mujovića, iznositi oko 600 hiljada evra godišnje. Petar Đokić, ministar energetike i rudarstva Republike Srpske na pitanje zašto ovaj problem nije ranije riješen, odgovorio je da su se sada napokon stvorili uslovi. Luka Petrović, koji je ranije tvrdio da Crna Gora nema pravo na Bilećko jezero, prisustvovao je konferenciji za medije nakon održanog sastanka, ali nije davao izjave. Marko Kovaević, predsjednik Opštine Nikšić, na svom Instagram nalogu napisao je da je ovo veliki dan za Opštinu Nikšić.
Na sastanku Petra Đokića, ministra energetike i rudarstva Republike Srpske i Saše Mujovića, ministra energetike i rudarstva Crne Gore te predstavnika Elekltroprivrede Republike Srpske i Elektroprivrede Crne Gore dogovoreno je da će se od tekuće 2024. godine Opštini Nikšić isplaćivati naknada za Bilećko jezero, u iznosu od oko 600.000 evra. Ova naknada je isplaćivana do 1994. godine, a obustavljena je usljed raspada SFRJ, a tokom prethodne tri decenije propadali su svi pokušaji sporazumnog rješenja ovog pitanja, pa je prijećeno i međunarodnom tužbom. Podsjećanja radi, izgradnjom lučne brane Grančarevo, 1965. godine napravljeno je vještačko Bilećko jezero, koje se prostire na oko 6,5 miliona kvadratnih metara crnogorske teritorije. Iz Bilećkog jezera vrši se vodosnabdijevanje za četiri hidroelektrane – Trebinje 1, Trebinje 2, Čapljina i Dubrovnik. Crna Gora, tačnije Opština Nikšić je dobijala godišnju naknadu za Bilećko jezero od 1972. godine pa do raspada SFRJ. Kako decenijama nije postignut dogovor, Crna Gora je u nekoliko navrata prijetili i međunarodnom tužbom. Saša Mujović, ministar energetike i rudarstva Crne Gore rekao je da je činjenica da su Crnoj Gori međunarodno pravo i deklaracije garantovale naknadu za potopljeno zemljište i da je danas napokon postignut dogovor prema kojem će Opština Nikšić na konto štete za potopljeno zemljište godišnje dobijati oko 600 hiljada evra od Hidroelektrana na Trebišnjici.
”Nama u Crnoj Gori je želja da dobijemo neka prava po pitanju korišćenja voda Bilećkog jezera, da ta električna energija koja se proizvodi u četiri elektrane na rijeci Trebišnjici bude iskorišćena i za potrebe Crne Gore. Ono što je direktni benefit ovog današnjeg sastanka je da smo se dogovorili da se vrati plaćanje naknade za potopljeno zemljište, bolje reći, da će Opština Nikšić dobijati i nastaviti da ubira taksu, odnosno naknadu po tom osnovu koja na godišnjem nivou iznosi nekih 600 hiljada evra. Dakle, vraća se naknada Opštini Nikšić, i to ćemo početi retroaktivno od 1. januara 2024. godine i taj će sistem funkcionisati u budućnosti. Iznos od 600 hiljada evra je orjentaciona vrijednost, čisto da bismo imali predstavu koji je to nivo benefita koje opština Nikšić može očekivati, ali cijena će zavisiti od proizvedene količine električne energije. Vraćamo se na ono što je bilo do 1994. godine, kada je uredno plaćana naknada za potopljeno zeljište opštini Nikšić”, rekao je ministar Mujović.
Petar Đokić, ministar energetike i rudarstva Republike Srpske rekao je da je prethodnih trideset godina očito nedostajala spremnost obje strane da se ovo pitanje riješi, te da su se sada stvorili uslovi za rješavanje ovog problema.
”Da smo mogli taj odnos da uredimo drugačije i ranije, uredili bi ga. Nije očito bilo neke klime, istovremene spremnosti da o tom pitanju razgovaramo. Neću da kažem da nije bilo inicijativa, i sa naše i sa crnogorske strane, naprosto, nismo mogli stvoriti takvu klimu. Sada se stvorila takva klima, nekada stvaranje klime zavisi i od opšte politike ali i od ljudi koju su u sistemu. Ja sam zato neizmjerno zahvalan ministru Mujoviću na njegovom ličnom pristupu tome, ali i on je sam rekao da cijeni stav Republike Srpske po istom tom pitanju kakav je naš pristup i evo nas sada sjeli smo pa riješili jedno pitanje, pomjerili se iz jedne pozicije u kojoj smo nekad bili ka drugoj koja je rješenje”, rekao je ministar Petar Đokić.
Ono što je posebno zanimljivo je to što je prije dvije godine, kada je pokrenuta tema naknade za potopljeno zemljište, Luka Petrović, generalni direktor Elektroprivrede Srpske bio kategoričan u tvrdnjama da Crna Gora nema nikakva prava na naknadu.
”Mi smo shvatili da je Vlada Crne Gore u tehničkom mandatu pokrenula inicijativu valorizacje u energetskom smislu akumulaciju Bilećkog jezera. U 30 godina vlasti Mila Đukanovića to pitanje nikad nije postavljeno, za razliku od pojedinaca koji to sad problematizuju. Bilećko jezero je napravljeno 60-ih godina prošlog vijeka i svaka strana se saglasila sa izgradnjom tog sistema i ne vidimo razlog da se to problematizuje”, rekao je Petrović za RTCG u aprilu 2022. godine.
Luka Petrović je danas prisustvovao sastanku, kao i konferenciji za medije održanoj nakon sastanka, ali nije želio dati izjavu za novinare.
Novinare je interesovalo i to da li će Crna Gora potraživati i neplaćene naknade, a ministar Mujović rekao je da se to neće dogoditi, tačnije da će se Crna Gora zbog pružene ruke i buduće saradnje odreći tog iznosa iako po riječima Mujovića imaju pravo na naplatu zaostalih naknada.
”Ljudi iz Republike Srpske su pokazali zaista dobru volju, jednu dobru namjeru i mislim da je red da na tu ispruženu ruku i dobru volju i mi uzvratimo jednim nivoom razmijevanja”, poručio je Saša Mujović, ministar energetike i rudarstva Crne Gore.
Marko Kovačević, predsjednik Opštine Nikšić izrazio je putem društvene mreže Instagram zadovoljstvo postignutim dogovorom.
”Nakon dugih pregovora koje smo vodili, danas je završena jedna značajna stvar za našu opštinu koja će ostvarivati nove prihode po ovom osnovu. Ovo je veliki dan za Nikšić i pokazatelj kako lokalna uprava, Vlada i državne kompanije mogu da zajedno djeluju u korist zajednice”, naveo je, između ostalog, Kovačević na svom Instagram profilu.
Na sastanku je bilo govora i o Buk Bijeloj za koju je resorni ministar u Vladi Crne Gore rekao da će imati podršku Crne Gore ukoliko isti nema negativan uticaj na životnu sredinu u Crnoj Gori, a pomenuta je i incijativa Crne Gore da se vodosnabdijevanje Opštine Herceg Novi realizuje iz akumulacije Bilećkog jezera, što bi trebala biti tema na nekom od narednih sastanaka.
Igor Svrdlin
‘
